Dungeons & Dragons

Een korte geschiedenis van Dungeons & Dragons

Iedereen kent Dungeons & Dragons. Of het nu is van avondvullende gamesessies, computergames, comics of de vele films en series, zoals onlangs Stranger Things, waarin rollenspel de hoofdrol speelt (hihi). Maar de weg naar de hoogste top van de popcultuur was omgeven met evenveel gevaren en tegenslagen als een typische D&D campagne. En is daarmee een van de spannendste verhalen in de geschiedenis van games. Een korte samenvatting.

Van oorlogsgame naar fantasy

Vóór Dungeons & Dragons waren er geen fantasy-rollenspellen zoals we die nu kennen. In plaats daarvan waren zogenaamde wargames of conflictsimulaties populair, waarin bekende veldslagen uit de geschiedenis werden nagespeeld. In plaats van de epische strijd tegen draken en demonen stond de simulatie van bijvoorbeeld de Slag bij Gettysburg op het programma. Een groep spelers die zich de Castle & Crusade Society noemde, zwakte het concept een beetje af en richtte zich op middeleeuwse (maar nog steeds echte) veldslagen. In deze groep zat ook Gary Gygax, die net zijn baan bij een verzekeringsmaatschappij had verloren. Dus begon hij zijn eigen games te schrijven voor een fanzine, waaronder Chainmail. Dit had al een fantasiescenario en regels voor magische zwaarden, monsters en toverspreuken zoals de aloude vuurbal. Maar bovenal vochten hier geen enorme troepeneenheden tegen elkaar, maar was het meer gericht op één tegen één duels.

Of Dave Arneson bekend was met deze regels, hangt af van welke versie van de geschiedenis je gelooft. Die ze onmiddellijk aanpaste voor zijn eigen fantasiewereld genaamd Blackmoor die zwaar leunde op The Lord of the Rings. Het idee was eenvoudig: elke speler had zijn eigen personage en als groep daalden ze af in bungeons vol gevaren, raadsels en schatten. Zowel het verhaal als de personages bleven doorlopen, dus ook na elke sessie ging je precies verder waar je opgehouden was. Arneson stelde zijn game in de herfst van 1972 voor aan Gygax, die er meteen helemaal enthousiast over was. En het marktpotentieel ervan zag! Gygax maakte van het bestaande regelboek van 18 pagina's een regelboek van 50 pagina's en noemde het Castle Greyhawk. Het duurde niet lang voordat Gary en Dave al hun ideeën en ervaring in een nieuwe, gezamenlijke regelboek stopten: Dungeons & Dragons.

Opkomst...

Omdat hij geen uitgever voor D&D vond, richtte Gygax met een paar vrienden zijn eigen bedrijf op, Tactical Studies Rules Inc. (TSR) om het spel op de markt te brengen. En in de volgende tien jaar transformeerde Gary Gygax van een werkloze gameontwerper in een succesvolle zakenman met een villa in Beverly Hills en een tv-show gebaseerd op zijn game. Dave Arneson speelde daar echter allang geen grote rol meer, omdat hij bij de oprichting van het bedrijf niet het geld had om als partner toe te treden. Hij werkte wel voor TSR, maar zijn inbreng werd steeds kleiner. Een trieste vertoning waar Gygax actief aan had bijgedragen: toen hij bijvoorbeeld Advanced Dungeons & Dragons lanceerde, was Arnesons naam nergens te bekennen. Wat Gygax rechtvaardigde door te zeggen dat AD&D een compleet nieuwe game was.

Anyway: door de regels te vereenvoudigen, goede basic sets en begeleidende boeken werd D&D in de beginjaren steeds succesvoller. We moeten hier zeker een tragisch incident in 1979 vermelden dat de game zware beschuldigingen van satanisme opleverde. De vele publiciteit over de "duivelse" game zorgden er echter uiteindelijk vooral voor dat D&D bekender en daardoor succesvoller werd. Dit veranderde niet toen Gary Gygax halverwege de jaren tachtig uit het bedrijf werd gezet en manager Lorraine Williams het roer overnam. Alles liep soepel voor TSR, mede dankzij de introductie van beroemde campagnes als de Forgotten Realms, die we waarschijnlijk allemaal kennen van computergames als Baldur's Gate of Neverwinter Nights.

... en (tijdelijke) val

Het ging dus goed met TSR. Althans een tijdje, want nu verscheen het ene na het andere struikelblok. Zo verschenen er bijvoorbeeld een hoop concurrenten op de markt die hun eigen regelsystemen verkochten, zoals Vampire: The Masquerade. TSR probeerde deze ontwikkeling met steeds meer producten het hoofd te bieden. Zoals bijvoorbeeld het idee om het regelboek van D&D op CD-ROM aan te bieden. Na een succesvolle samenwerking met DC Comics probeerde TSR ook zelf comics te ontwikkelen en te verkopen. Wat net zo grandioos mislukte als het verlenen van licenties voor andere onderwerpen zoals de sciencefictionheld Buck Rogers. Bovendien zag het hele Dungeons & Dragons product er steeds chaotischer uit, met D&D, AD&D, AD&D de 2e editie en regelsets, die elk vijf tot zes boeken omvatten.

Al deze producten en ideeën moesten natuurlijk ook gefinancierd worden. En dit werd vooral gerealiseerd door een deal met de uitgever Random House, die al deze, of in ieder geval veel van de D&D producten ook aanbood. TSR deed het dus op zich niet slecht, maar de agressieve uitbreiding van het assortiment was gewoon peperduur. Twee dingen zouden het bedrijf uiteindelijk de kop kosten: in 1993 verscheen Magic: The Gathering en veroverde binnen de kortste keren de markt voor rollenspelen. Als gevolg daarvan werden de vele D&D producten niet meer verkocht (ook niet de snel ontwikkelde Magic-concurrent Spellfire), waardoor Random House voor 14 miljoen dollar aan artikelen moest teruggeven. Geld dat TSR op dat moment niet had. En dus kocht Wizards of the Coast, het bedrijf achter Magic, TSR in 1997. Twee jaar later werd Wizards of the Coast op zijn beurt gekocht door Hasbro.

Dungeons & Dragons Forever

Wat klinkt als het einde was eigenlijk pas het begin. Want onder Hasbro floreerde Dungeons & Dragons dat nu nog steeds bestaat. Er kwamen nieuwe regelboeken uit, we zitten nu in de 5e editie, en de culturele waarde was gigantisch gestegen. De invloed van Dungeons & Dragons op computer-rollenspellen is bijvoorbeeld nog steeds voelbaar. In 2016 kwam D&D ook in de National Toy Hall of Fame, en slechts een jaar later in de Science Fiction and Fantasy Hall of Fame. En 2017 werd zelfs het beste verkoopjaar voor Dungeons & Dragons, wat zeker ook te danken was aan popcultuurhelden als Stranger Things die de game in de schijnwerpers zetten.

Ook wij bij Elbenwald merken hoe sterk de populariteit van Dungeons & Dragons de laatste jaren toegenomen is. In onze Dungeons and Dragons-shop hebben we langzaamaan steeds meer vette merchandise toegevoegd. Hier vind je Dungeons & Dragons regel- en avonturenboeken, evenals bijpassende Dungeons & Dragons dobbelstenen en andere -accessoires. Maar de wereld van Dungeons and Dragons-merchandise heeft zoveel meer te bieden! We hebben Dungeons & Dragons-T-shirts, epische D&D-mokken en Dungeons & Dragons-basecaps. Maar je vindt er ook opvallende merchandise zoals Dungeons & Dragons-koektrommels of high-end replica's voor verzamelaars. Zoveel schatten, dat er minstens één heldhaftige avonturiersgroep nodig is om ze allemaal te vinden.